Веськавліс пленӧ

Югыдъягысь Иосиф Степанович Карманов чужис да войнаӧдз оліс Немдінын. 15 арӧссянь уджаліс киномеханикӧн. Армияӧ босьтісны 19 арӧсӧн 1941 вося ноябр 21 лунӧ. Служитіс 65-ӧд военно-десантнӧй дивизияын. Часьтыс сулаліс Москваын Внуково аэропорт дорын. Фронт вылӧ веськаліс апрель 18 лунлы паныда войӧ. Десантӧн шыбитісны Смоленск обласьтса Знаменск районӧ, Шӧр фронт вылӧ, медым отсавны Беловлӧн кытшӧ веськалӧм вӧла войскалы, коді тшӧкыда пыравліс вӧрӧглӧн тылӧ. Öтувтчисны партизанъяскӧд, кодъяслӧн вӧлі куим котыр. Партизанъяс зэв сьӧкыда бергӧдчисны сёян-юанӧн, кодӧс шыбитлывлісны самолётсянь. На дорӧ век писькӧдчыны эз вермыны да, овліс, тшыгъявлісны лун куимӧдз.

Апрель 27 лунӧ ӧти тышын Иосиф Степанович доймис, да нуисны Псков дорса бурдӧдчанінӧ. Май 10 лунӧ босьтіс биа висьӧм, эбӧстӧммис дзик. Сэки жӧ вӧрӧг зырӧдіс быд боксянь, миян войска бӧрыньтчисны. Бурдӧдчанінысь сетісны сукар тыра ичӧтик мешӧк да тшӧктісны мунны тылӧ аслыныс. Шуисны сӧмын: мунӧй сэтчӧ, кытчӧ и мукӧдыс. Дой да висьӧм вӧсна восьлавны вӧлі зэв сьӧкыд, ӧтарӧ кольччис йӧзсьыс, суӧдліс сӧмын налӧн шойччигӧн. 1942 вося июнь 10 лунӧ веськалісны немечьяслы пленӧ. Сэксянь лоис эз олӧм, а мучитчӧм. Вуджӧдісны ӧти лагерсянь мӧдӧ: видзисны Осиндорфын, сэсся Сычёвкаын, Польшаын военнопленнӧйяслӧн лагерын, коді вӧлі Деблин крепосьтын, сэсся «Дахау» концлагерын, Францияса «Зорре» лагерын. Новлӧдлігас муртса эз кув бӧръя лагерас, садьтӧгыс водтӧдісны кулӧмаяс дорӧ торъя жырйӧ. Бур кӧть, мый воис садяс да кыпӧдчис став вынсӧ чукӧртӧмӧн. «Зорре» лагерысь мӧдӧдісны Порфей карӧ, кӧні пленнӧйясӧс разӧдісны кӧзяинъяслы. 1943-1945 воясын уджаліс ӧти кӧзяин дорын, колі эз ёна увтырт. Победа бӧрын лэдзисны гортас 1945 вося июнь 6 лунӧ, но сійӧ кольччис уджавны «Запорожстрой» трестӧ. Регыд мысти бергӧдчис гортас, овмӧдчис Югыдъягӧ.

Галина КОКОВКИНА, Виктория КУЦКО.

Югыдъяг.

Парма гор, 2015, Апрель 25 лун.